In de huidige verkiezingen is het heel normaal dat politieke partijen campagne voeren met plannen die nooit zijn doorgerekend door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ongehoord, volgens velen maar ik vind het zo vreemd nog niet. Wat voor perfect doorgerekend plan ze namelijk ook hebben bedacht, na de verkiezingen zullen ze het in een coalitie toch niet kunnen uitvoeren. Wat was het nut dan?
Maar, zullen de meesten zeggen, zo wordt het wel heel makkelijk om loze beloften te doen. Dat is waar. Het is het klassieke conflict tussen sales en uitvoering. Tijdens mijn stage bij een beveiligings-bedrijf beloofde de baas de klant een waterdicht alarmsysteem zonder zijn villa te verpesten met kabels en gootjes. De dag dat wij monteurs het zouden aanleggen liep hij met ons een rondje door de woning en wees alle hoeken en deuren aan waar sensoren opgehangen moesten worden. Het was het pre-draadloos tijdperk en het enige waar we tijdens dat rondje aan konden denken was "hoe trekken we in Gods naam een kabel van de meterkast naar deze uithoek van de woning zonder het lijstwerk te verpesten met een gootje?". Elke opdracht startte dan ook met een uurtje klagen over onze "stomme baas" en zijn "makkelijk praten". Daarna werd het moreel weer hersteld door de stagiair voor de gek te houden. Meestal werd ik naar de winkel gestuurd voor iets dat niet bestaat, een doosje roze vonkjes of zoiets.
Hoe trekken we in Gods naam een kabel naar deze uithoek onder het lijstwerk te verpesten met een gootje?
Als techneut is het verleidelijk te denken dat sales-mensen geen verstand van zaken hebben. Ze verkopen maar wat, beloven van alles en worden daarin nauwelijks gehinderd door enige technische kennis. Net politici. En dat is natuurlijk waar. Maar als ondernemer weet ik ook dat verkoop een echt vak is (wees gerust, het is niet zo moeilijk als bijvoorbeeld blind typen) en als je daarin teveel rekening houdt met alle ‘mits’ en ‘maren’ zul je nooit wat verkopen. En laten we eerlijk zijn, het lukte ons altijd zonder veel Alabastine een huis te voorzien van een alarm; dus een beetje druk kan geen kwaad. Het haalt het beste in techneuten boven.
Als techneut is het verleidelijk te denken dat sales-mensen geen verstand van zaken hebben. En dat is natuurlijk waar.
Wanneer een klant vraagt of iets mogelijk is en ik in mijn Henk geen-gezeik-iedereen-rijk Krol modus zit, bevestig ik dat alles kan.
Als ik directeur van Samsung was zou ik voor de nieuwe telefoon simpelweg eisen dat alle specificaties van het vorige model verdubbeld moesten worden, behalve de kostprijs en de dikte. Die zouden met 30% naar beneden moeten. Daarna zou ik elke techneut ontslaan die zei dat het onmogelijk was of dat de accu dan wel eens zou kunnen ontploffen. Zo’n houding, daar winnen we de oorlog niet mee. Ik zou degenen die overbleven vragen hoeveel tijd de ontwikkeling ging kosten en dan zou ik ze de helft geven. Daarna zou ik sushi gaan eten.
Het probleem met techniek is echter dat je het niet kunt forceren. In de bouw is het simpel, daar geldt: "Als ge ‘t nie meer wit, gebruik dan pur en kit", maar dat hebben wij niet. Als software vastloopt kun je er niet met een grote hamer op slaan. Je kunt een programmeer-fout ook niet verhelpen door als een soort rechter te veroordelen dat de software weliswaar werkt volgens de letter van de code maar dat het zich moet gedragen naar de geest van de applicatie. Er is geen ruimte voor interpretatieverschillen.
Maak iets dat fout kán gaan en vroeg of laat zál het fout gaan. Dat is de Wet van Murphy. Als ik erover nadenk zijn er weinig beroepen die qua fouten zo weinig vergevingsgezind zijn. Zelfs een chirurg kan er vanuit gaan dat de natuur hem zal helpen door kleine foutjes simpelweg te genezen. Wij kunnen de klant hooguit vragen de boel te herstarten maar we weten best dat het enige dat je ermee wint wat extra tijd is. Of, als je veel geluk hebt, dat je collega de volgende keer opneemt wanneer de klant terugbelt.
Zelfs een chirurg kan er vanuit gaan dat de natuur hem zal helpen door kleine foutjes simpelweg te genezen
Software verkopen doe je als een linkse politicus op campagne. De grote lijnen zijn nooit moeilijk als alles kan. Het wordt pas moeilijk als men vraagt wat het gaat kosten. Dat is het moment dat je van hersenhelften moet wisselen. Waar je eerst alleen naar een weg hebt gekeken, moet je nu de beren gaan zoeken. En die zijn er altijd. Het is onvoorstelbaar wat voor gaten er soms achteraf in een ontwerp blijken te zitten, niet alleen bij overheidsprojecten. Ik vraag een klant wel eens of een bepaalde situatie voor kan komen en vaak ontkent hij dat dan omdat het bijna nooit voor komt, maar wat hij dus eigenlijk zegt is een volmondig ‘ja’. Het is geen optie om het bijna in te bouwen.
In de software-ontwikkeling is men daarom al tientallen jaren geleden tot de conclusie gekomen dat het zogenaamde Waterfall-model niet werkt. Het heeft geen zin om dikke dichtgetimmerde ontwerpen te laten doorrekenen en ondertekenen, voordat er één regel code geprogrammeerd wordt. Het uiteindelijke resultaat wordt toch altijd anders. Vecht er niet tegen, omarm het.
We noemen dit heel professioneel ‘Lean development’ maar wat we eigenlijk zeggen is simpel: Vertrouw op mij, ik ben programmeur. De details vullen we onderweg wel in.