Toen ik op mijn zestiende genoeg gespaard had om een brommer te kopen was de stoere Honda MT5, zoals hierboven op de foto, veruit favoriet. Mijn vrienden verklaarde me daarom voor gek dat ik als enige in de wijde regio een Vespa scooter verkoos. Ik niet. Je zou achteraf kunnen zeggen dat ik mijn tijd vooruit was. Ook toen ik ging dj'en, jaren voordat Tiësto er miljoenen mee ging verdienen. Achteraf beschouwd was ik een pionier. Bovendien dacht ik dat meisjes eerder vielen voor de jongen op de rode Vespa. Zeker nadat ik er een radio in had gebouwd.
Ik vergelijk me dan ook graag met andere pioniers zoals Frits Philips. Ik ben er trots op dat we in Nederland - ondanks hun uitvinding van het Senseo-apparaat - Philips hebben, met al haar spin-off's op de fantastische High Tech Campus. Ik ben er afgestudeerd toen het nog Natlab heette en liet geen pauze onbenut om rond te dwalen over de gangen waar legendarische uitvindingen zijn gedaan, zoals het cassettebandje, de videorecorder en de CD-speler. Inmiddels is het gesloopt maar één gebouw had een bijzonder elegante antieke deurloze lift die zonder te stoppen de hele dag zijn rondjes draaide langs alle verdiepingen. Op het moment dat hij langs kwam sprong je er in en op de juiste verdieping sprong je er weer uit. En als je dan niet meer durfde deed je een extra rondje tot je opnieuw voorbij kwam.
Het oude Natlab stond bol van de nostalgie. Mijn pas bleek zomaar toegang te geven tot een historische TV-studio waar, ik vermoed Mies Bouwman maar het kan ook Ivo Niehe zijn geweest, de eerste TV-uitzendingen van Nederland moeten hebben gemaakt. Maar het leukst vond ik het kleine kerkhofje achter de vijver. Daar stonden grafstenen met teksten als "Hier rust de beeldplaat" en "Een aandenken aan Video 2000". Het Natlab had een echt kerkhof voor geflopte projecten. Ik vind dat geweldig. Zelfs de grootste flops waren vaak ingenieus gemaakt en verdienen een eervolle herinnering. Helaas moesten ze ten tijde van Timmer, toen er voor het grote aantal flops ging ruimte meer was, overschakelen op cremeren.
Projecten flopten bij Philips omdat men nooit helemaal begreep wat de consument wilde en uiteindelijk kreeg men ook last van het Kodak-syndroom. Toen iedereen al in de ban was van MP3-spelers en Sony de super handige MiniDisc had uitgevonden, ontwikkelde Philips nog een heus digitaal cassettebandje. Ze waren er op één of andere manier in geslaagd een cassetterecorder te laten denken dat het een iPod was, compleet met de naam van het liedje in een display en knopjes om naar een ander liedje te springen. Nou ja 'springen', het moest wel nog gewoon naar het volgende liedje spoelen. Als je hem op 'shuffle' zette spoelde het arme apparaat zich helemaal wezenloos. Alleen idioten kochten zo'n ding. Ik had er eentje.
Mogelijk rust er diep onder de grond ook nog een oude Philips P2000 homecomputer, want helaas zijn de computer-aspiraties van Philips ook nooit succesvol gebleken. Net als hun mobiele telefoons. Of navigatiesystemen. Of de CD-i computerspelletjes. En zelfs mijn gepensioneerde buurman, die beweert bij Philips de 100Hz televisie te hebben uitgevonden, heeft tegenwoordig een Samsung LCD TV aan de muur hangen.
Rond de eeuwwisseling hadden enkele topmensen bij Philips besloten dat ze niet konden concurreren met de goedkope Aziatische producten en het ook niet langer wilden proberen. Maar waarom lukte het Samsung wel? Samsung heeft nooit overheidssteun nodig gehad.
Het lijkt verleidelijk te stellen dat Nederland te duur is geworden, maar Wim van der Leegte toont met allerlei Nederlandse VDL-productiebedrijven aan dat dat niet zo is. Elon Musk bouwt zijn Tesla's en raketten volledig in Amerika zelf en ook Apple overweegt gehoor te geven aan Trumps oproep "to build their damn computers and things in this country".
Het lijkt er steeds meer op dat toen de Philips topmensen zeiden dat "zij niet konden concurreren met Azië", ze niet zozeer doelden op Philips in zijn geheel, maar op zichzelf. Steve Jobs had het gekund. Bill Gates ook. En Larry Page. En Mark Zuckerberg koos er keer op keer niet voor om Facebook te verkopen, ook niet 10 jaar geleden toen hij er 15 miljard dollar voor kreeg aangeboden van Microsoft.
Ik denk niet dat Philips een gebrek aan visie had. De mensen daar wisten maar al te goed waar het heen ging. Het probleem was denk ik dat ze soms te laat, maar vaker te vroeg waren. De techniek was nog niet klaar waardoor ze toekomstige ideeën toepasten op wat toen gangbaar was. Daardoor kwam Philips met het gruwelijk idee van een digitaal cassettebandje en de CD-i. Als ze autofabrikant waren geweest, hadden ze waarschijnlijk geprobeerd auto's te laten vliegen. Murw geslagen door die mislukkingen hielden ze het voor gezien. Vlak voordat een ander er succes mee boekte.
Hetzelfde zien we bij Microsoft. Al in 1995 voorspelde Bill Gates in zijn boek The Road Ahead de meeste gadgets uit de huidige eeuw. Hij voorspelde de iPad, iTunes, Google Apps, WiFi en zelfs de privacy problemen die we nu hebben. Maar ook Microsoft mistte na een hele reeks mislukte pogingen uiteindelijk op al die punten de boot.
Spijtig, want Philips had het Samsung van Europa moeten zijn. Ze hadden alles in huis: mensen met sandalen, mensen in witte jassen, mensen met grijze pakken en mensen met maanpakken. Wat ervan over is wordt steeds vaker opgekocht door Chinezen, met NXP voor 43 miljard euro als voorlopig hoogtepunt. Of dieptepunt.
De oorzaak stond volgens mij ironisch genoeg ook al in Gates boek:
"We always overestimate the change that will occur in the next two years and underestimate the change that will occur in the next ten."
Het is vaak geen gebrek aan visie, maar aan geduld. Uiteindelijk ging iedereen scooters rijden.