Naast het feit dat André Kuipers zó gewend was aan gewichtloosheid dat hij terug op Aarde een glas water in de lucht los liet en thuis de neiging had om van de trap naar beneden te springen, was het meest opmerkelijke van zijn, onlangs in Deurne gehouden, presentatie, dat hij meer vertrouwen heeft in de oude Sovjet Sojoez-raket dan de, inmiddels gepensioneerde, high-tech Space Shuttle van de Amerikanen. En dat zouden we allemaal moeten hebben.
André Kuipers
Hij legde uit dat de Sojoez onder zowat alle omstandigheden gelanceerd kan worden en desnoods ondersteboven kan landen, terwijl de lanceringen van de complexe Space Shuttle regelmatig uitgesteld werden vanwege, zoals hij het stelde: “computers die het niet eens werden”. High-tech is leuk, maar in tegenstelling tot James Bond leggen astronauten hun leven bij voorkeur niet in handen van de laatste gadgets.
Edsger Wybe Dijkstra
Al in 1975 stelde de gerenommeerde Nederlandse informaticus Edsger Dijkstra dat eenvoud een vereiste is voor betrouwbaarheid. Beroemd ook is zijn uitspraak:
“Eenvoud is een grote deugd is, maar kost veel moeite om te bereiken, en vereist een gedegen training om te waarderen. Tot overmaat van ramp verkoopt complexiteit ook nog eens beter.”
Ten tijde van de grote profeet Chriet Titulaer was niet complexiteit, maar capaciteit het grootste probleem. We wilden van alles maar de computers hadden er, om met Geer te spreken, “de kracht niet meer voor”. Inmiddels is de capaciteit duizelingwekkend. En daarmee de complexiteit. Het gevaar is nu dat we serieus niet meer weten hoe alles werkt, neem de onverklaarbare beurscrashes als voorbeeld. Wijlen Dijkstra zei 20 jaar geleden al:
“Toen we geen computers hadden, hadden we geen programmeerproblemen. Toen we een paar computers hadden, hadden we een paar programmeerproblemen. Nu we geconfronteerd worden met miljoenen malen krachtigere computers, hebben we te maken met een gigantisch programmeerprobleem”.
Dijkstra mag dan misschien een beetje zwaar op de hand zijn geweest (hij schreef zijn programma's principieel met pen en papier), maar complexiteit is een serieuze bedreiging. Een programmeur besteed van zijn 40-urige werkweek slechts 50 minuten aan het schrijven van nieuwe code, terwijl hij maar liefst 4 van de 5 dagen bezig is te doorgronden van wat de bestaande code eigenlijk doet. Toen iemand eind vorige eeuw vroeg: “Die lift, die gaat toch niet door het dak als straks de datum van 1999 naar 2000 gaat, of wel?”, was het beste antwoord dat de dames en heren informatici konden geven dan ook: “In principe niet”.
Wat we dus moeten nastreven om het te kunnen blijven behappen, is eenvoud, maar waar we steeds meer van krijgen is het tegenovergestelde. Men voorspelt dat onze volgende tandenborstel verbonden zal zijn met met je smartphone, om je via een app te laten weten waar je je tanden beter hoort te poetsen. Ondertussen probeer ik mijn scepsis te onderdrukken en als een echte visionair de voordelen ervan in te zien. Toen Elon Musk immers gevraagd werd te investeren in Tesla vroeg hij zich ook niet af wat iemand met een electrische auto moet, wanneer hij ook kan kiezen voor een Volkswagen Clean Diesel.
Smart Toothbrush
Een pen, paperclip of een toetsenbord: we waren ooit goed in het bedenken van simpele oplossingen voor complexe problemen maar zijn nu vaak bezig met het bouwen van complexe oplossingen voor simpele problemen. Toch functioneert zelfs iets ingewikkelds als het verkeer probleemloos zonder hulp van software. Met alle moderne mogelijkheden is het een valkuil om te denken aan de inzet van computergestuurde verkeerslichten, voordat we gedacht hebben aan de aanleg van een simpele rotonde.
Ongetwijfeld zijn er ook zeer geavanceerde methoden om een webcam te beveiligen tegen hackers, maar André Kuijpers heeft zijn laptop beschermd op de 'Russische' manier: een zwarte sticker over de lens. Niet echt rocket science, maar wie de ruimte in wil, kan maar beter met beide benen op de grond staan.