Laat ik, om te beginnen, er voor uitkomen dat ik mijn kennis van detailhandel voornamelijk baseer op wat ik op TV heb gezien van Roy Donders. Maar ik zie ook dat het niet goed gaat met de winkels in ons dorp. Er staan meer panden leeg dan ooit, en aan de traditionele koopavond doen alleen nog de super- markten mee. De boosdoeners zijn de webshops. Oneerlijke concurrenten: geen dure panden, nauwelijks personeel en geen parkeerproblemen. Maar dat is onzin natuurlijk.
Lange tijd werden webshops gerund vanuit een zolderkamertje door mensen die overdag een baan hadden en ‘s avonds inlogde op www.tuinkabouterkopen.nl om te zien of ze al een extra vakantie bij elkaar gesprokkeld hadden. Met nauwelijks kosten - en dus lage prijzen - en de zekerheid van een vaste baan, niet helemaal eerlijk tegenover de traditionele winkeliers.
Maar die tijd is al lang voorbij. Een webshop runnen is niet alleen hard werken, ik beweer dat het zelfs veel harder werken is dan in een winkel. Grote webshops als Bol.com, Coolblue en Zalando betalen enorme marketing- en ontwikkelingskosten. Hun omzet moet hoog zijn om de nummer 1 in hun segment te blijven. Daarom leveren ze, in tegenstelling tot de lokale middenstander, ook op zondag thuis af en kun je ze dagelijks tot middernacht bellen. Waarom kopen bij de één na beste webshop? Het gaat er keihard aan toe, online telt: the winner takes it all.
Vergelijk dat met de kledingwinkel in het dorp. De ondernemer zegt dat zijn stropdassen nu eenmaal zo duur moeten zijn, omdat hij zijn winkel de hele dag geopend moet houden, terwijl er natuurlijk niet de hele dag aan de lopende band klanten binnen komen. Hij heeft zijn vaste kosten en die moeten terug verdiend worden. Logisch, denk je dan. Maar wat hij eigenlijk zegt is: ‘je betaalt vooral voor de tijd dat ik zit te wachten op klanten’. Dat is heel vreemd en zie je bijna nergens. Loop eens een kantoor binnen en vraag wat de beste man of vrouw daar aan het doen is. Je hoort, behalve bij Vroom en Dreesman, zelden: ‘ik ruim mijn bureau op tot er een klant belt’.
Het kan nog erger. In een uitzending van De Rekenkamer over de prijs van een boek was te zien hoe een boekwinkel helemaal betaald wordt uit de opbrengst van een handvol Fifty Shades of Grey en Harry Potter-achtige bestsellers. De arme winkelier had, waarschijnlijk vanwege een uit de hand gelopen boeken-fetish, een winkel vol boeken waarin maar weinig consumenten geïnteresseerd zijn. Ik vermoed dat de meeste titels ook voor Bol.com geen succes zouden zijn. Toch vond hij het heel logisch dat zijn loon voor de hele dag in de winkel op klanten wachten, plus de huur voor alle vierkante meters oninteressante boeken, betaald wordt door die paar klanten. Kun je nagaan wat eraan verdiend is. En dat terwijl de hoeveelheid werk die hij moet verrichten om een boek te verkopen beperkt blijft tot het vragen of het een cadeautje is, het aannemen van de klant zijn of haar geld, en het deponeren van het geld in het juiste vakje van zijn kassalade.
Maar zoals gezegd, laat ik niet beweren dat ik verstand heb van de winkelarij. Misschien hebben winkeliers het juist wel erg druk met het inrichten van hun etalage, bestellen van de voorraad en voeren van de administratie. Maar als dat betekent dat een paar sokken het dubbele of meer moeten kosten van waarvoor ze zijn ingekocht, dan is het wel een erg inefficiënt bedrijfsmodel. En daar zijn internet-ondernemers dol op.